
Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna w Goldapi
"Mów dziecku po wsze czasy,
że jest dobre, że może, że potrafi..."
- Janusz Korczak






Jak rozumieć opinię wydaną przez Poradnię Psychologiczno - Pedagogiczną?
- wyjaśnienie wybranych pojęć
Analiza i synteza – rozkładanie na części i scalanie materiału wzrokowego (obrazki, wyrazy) lub słuchowego (dźwięki, zdania, słowa) w celu budowania całości obrazu, słowa; dokonuje się na poziomie mózgu.
Analizatory percepcyjne – w odniesieniu do umiejętności czytania mówi się o trzech analizatorach: wzrokowym, słuchowym i kinestetyczno-ruchowym. Analizator składa się z:
-
receptora odbierającego bodźce, charakterystycznego dla określonego narządu zmysłów (oczy, uszy, mięśnie),
-
drogi nerwowej doprowadzającej bodźce do odpowiednich obszarów mózgu,
-
ośrodka w mózgu, w którym zachodzi analiza i synteza.
Słuch fonemowy – zdolność wyróżniania głosek oraz różnicowania głosek podobnych w słyszanych słowach (np. bułka – półka).
Percepcja słuchowa (funkcje słuchowo - językowe) – związane ze słuchem fonemowym oraz umiejętnościami fonologicznymi:
-
analiza i synteza głoskowa i sylabowa – rozkład wyrazów na głoski i sylaby oraz ich scalanie,
-
pamięć słuchowa - zaburzenia tych funkcji są związane z nieprawidłowym działaniem analizatora słuchowego i mogą objawiać się:
-trudnością odróżniania podobnych głosek (np. z-s, g-k, d-t),
-trudnościami w dokonywaniu analizy i syntezy głoskowej słów,
-opuszczaniem lub myleniem liter, końcówek wyrazów,
-przestawianiem liter,
-trudnościami w zapisywaniu zmiękczeń, różnicowaniu głosek i-j.
Percepcja wzrokowa (funkcje wzrokowe)
-
analiza i synteza wzrokowa materiału konkretnego (obrazków, kształtów),
-
analiza i synteza wzrokowa materiału abstrakcyjnego (teksty, zdania, wyrazy),
-
pamięć wzrokowa - zaburzenia tych funkcji związane są z nieprawidłowym działaniem
-
analizatora wzrokowego i mogą objawiać się:
-myleniem liter o podobnym kształcie (a-o, l-t-ł, m-w-n),
-myleniem liter podobnych ale o różnym kierunku (b-p-g-d, m-w, n-u),
-gubieniem elementów graficznych liter (ogonki, kreski, kropki),
-błędami typowo ortograficznymi.
Deficyty rozwojowe (dysfunkcje rozwojowe, parcjalne lub fragmentaryczne zaburzenia rozwoju) są konsekwencją minimalnych zmian w centralnym układzie nerwowym (mózgu):
-
parcjalne zaburzenia rozwoju psychomotorycznego obejmują większy obszar czynności, np. opóźnienie rozwoju motoryki dużej - sprawności ruchowej całego ciała, małej - sprawności rąk lub rozwoju mowy.
-
fragmentaryczne zaburzenia rozwoju psychomotorycznego obejmują mniejszy obszar czynności, np. opóźnienie rozwoju tylko w zakresie motoryki małej lub zaburzenia w zakresie mowy czynnej (dziecko wszystko rozumie, ale ma trudności z wypowiadaniem się).
Funkcje poznawcze (procesy poznawcze) – zespół procesów, dzięki którym odbieramy informacje z otoczenia: uwaga, pamięć, wrażenia i spostrzeżenia, orientacja w schemacie ciała (prawa i lewa strona) i przestrzeni, myślenie.
Inteligencja ogólna – jest wypadkową inteligencji werbalnej (słownej) i niewerbalnej (bezsłownej, praktyczno - technicznej); można ją zmierzyć za pomocą różnych skal inteligencji, np. D. Wechslera (WISC-R).
Integracja percepcyjno – motoryczna – współdziałanie procesów poznawczych i czynności ruchowych, np. przy pisaniu ze słuchu – uwaga, analiza i synteza wzrokowa i słuchowa oraz ruch ręki piszącej.
Koordynacja wzrokowo – ruchowa – współpraca oka i ręki, umożliwia wykonywanie precyzyjnych ruchów rąk pod kontrolą wzroku, m.in. rysowanie i pisanie.
Lateralizacja jednorodna: (prawostronna lub lewostronna) – dominacja czynności ruchowych jednej ze stron ciała (najczęściej prawej ręki, nogi, oka, ucha), związana z dominacją jednej z półkul mózgowych.
Lateralizacja nieustalona – brak dominacji stronnej ciała (oburęczność, obuoczność), charakterystyczna do 5 - 6 roku życia; ustalenie się dominacji ręki i oka powinno nastąpić do siódmego roku życia, gdy dziecko podejmuje naukę pisania.
Lateralizacja niejednorodna – np. dominacja lewego oka i prawej ręki; nie może być traktowana jako objaw patologii, jednak wśród uczniów z dysleksją przypadków skrzyżowanej lateralizacji jest istotnie więcej niż wśród dobrze czytających.
Pamięć mechaniczna – zdolność do przyswajania wiedzy w sposób nieuświadomiony.
Pamięć logiczna – oparta na myśleniu, kojarzeniu faktów.
Pamięć bezpośrednia – świeża; pozwala zapamiętać i natychmiast odtworzyć zapamiętany materiał; zaburzenia powodują, że uczeń ma problemy z zapamiętaniem zdań podczas pisania dyktanda, z zapamiętaniem dwóch poleceń jednocześnie, z liczeniem w pamięci.
Pamięć słuchowa – zdolność do utrwalania i przypominania informacji „usłyszanych”.
Pamięć wzrokowa - zdolność do utrwalania i przypominania informacji „widzianych”.
Obniżona sprawność manualna (niska sprawność ruchowa rąk).
Charakterystyczne jest np. późne nabywanie umiejętności związanych z samoobsługą (ubieranie się, zapinanie guzików, wiązanie sznurowadeł), trudności w posługiwaniu się nożyczkami. Niska sprawność manualna pociąga za sobą obniżony poziom graficzny pisma (obniżona sprawność grafomotoryczna), wolne tempo pisania, nieestetyczny wygląd zeszytów. Dzieci z obniżoną sprawnością manualną szybko się męczą przy pracach graficznych i pisaniu.
Tempo wzrokowo – ruchowego uczenia się – szybkość uczenia się pisania symboli graficznych opartego na koordynacji oka i ręki; uzależnione jest od prawidłowej sprawności manualnej i ustalonej lateralizacji; często obniżone u osób z dysleksją.
Zaburzenia orientacji przestrzennej – brak orientacji w prawej i lewej stronie ciała oraz w kierunkach w przestrzeni (w lewo, w prawo, wyżej, niżej, w przód, w tył, nad, pod, itd.); związane są z nimi trudności w rysowaniu (niewłaściwe proporcje i rozplanowanie rysunku), czytaniu (przestawianie liter i cząstek wyrazów, przeskakiwanie linijek), w pisaniu (rozplanowanie kartki, mylenie liter i cyfr o podobnych kształtach, pisanie od prawej do lewej strony).
Zdolność przestrzennej organizacji materiału wzrokowego (organizacja postrzegania wzrokowego) – umiejętność złożenia w całość określonego obrazu (rysunek, kompozycja geometryczna), z uwzględnieniem zasadniczych elementów tworzących ten obraz oraz elementów szczegółowych.
Nieharmonijny rozwój poszczególnych funkcji (rozwój nieharmonijny) – występuje, gdy poszczególne sfery rozwijają się w innym tempie (opóźnienie lub przyspieszenie rozwoju poszczególnych funkcji), np. opóźnienie rozwoju mowy, opóźnienie rozwoju emocjonalnego.
Podstawowe umiejętności arytmetyczne: przeliczanie, dodawanie, odejmowanie, w przypadku starszych dzieci - mnożenie, dzielenie, rozwiązywanie zadań z treścią.
Myślenie przyczynowo – skutkowe – umiejętność wskazywania następstw określonych sytuacji, wyszukiwania przyczyn pewnych stanów rzeczy, porządkowania zdarzeń (np. w układaniu historyjek obrazkowych).
Myślenie przez analogię – polega na formułowaniu wniosków na temat danej sytuacji na podstawie podobnej znanej sytuacji, wyciąganiu wniosków z podobieństw między przedmiotami, sytuacjami (np. kończenie zdań typu: „Brat jest chłopcem, a siostra jest…”).
Ćwiczenia na materiale abstrakcyjnym - ćwiczenia oparte na literach, cyfrach, wyrazach i zdaniach oraz symbolach.
Ćwiczenia na materiale konkretnym – ćwiczenia oparte na obrazkach, przedmiotach.
